Plumeria rubra, beter bekend als Frangipani, Tempelboom of Rode Frangipani, is een bladverliezende struik of kleine boom die behoort tot de Apocynaceae familie. Deze iconische tropische plant staat bekend om zijn heerlijk geurende bloemen en kenmerkende groeiwijze.
Plumeria rubra wordt gekenmerkt door zijn dikke, vlezige takken en grote, leerachtige bladeren die zich groeperen aan de uiteinden van de takken. De bladeren zijn langwerpig tot elliptisch, met prominente nerven die een duidelijk patroon vormen bij de bladranden.
Het opvallendste kenmerk van P. rubra zijn de bloemen die in trossen aan de uiteinden van de takken verschijnen. Deze bloemen zijn buisvormig aan de basis en openen in vijf spreidende lobben. Hoewel de kleuren kunnen variëren, heeft de klassieke vorm een crèmewitte buitenkant met een levendig geel hart. De bloemen zijn intens geurend, vooral 's avonds, en verschijnen meestal van de late lente tot de herfst (mei tot oktober).
Na de bladval in de winter worden de van nature knoestige en gedraaide takken van de plant een sculpturaal kenmerk, wat bijdraagt aan de sierwaarde. Het is belangrijk om te weten dat alle delen van de plant een melkachtig sap bevatten dat giftig is en huidirritatie kan veroorzaken.
Plumeria rubra heeft in veel tropische gebieden een culturele betekenis. In delen van Zuidoost-Azië, waaronder Xishuangbanna in China, wordt hij vaak in boeddhistische tempels geplant, waardoor hij de bijnaam 'tempelboom' of 'pagodeboom' kreeg.
Plumeria rubra vertoont een aanzienlijke variatie in bloemkleur en -vorm, wat leidt tot talrijke cultivars:
Deze variëteit, afkomstig uit Mexico en delen van Zuid-Amerika, heeft roze tot rode bloemen. Ze wordt minder vaak gekweekt, maar is zeer geliefd om haar levendige bloemen.
Deze variëteit, die vaak beschouwd wordt als de "klassieke" frangipani, heeft witte bloemen met een geel hart. Ze wordt op grote schaal gekweekt en vertegenwoordigt het typische beeld van Plumeria rubra.
Deze hybride variëteit komt oorspronkelijk uit Mexico en produceert bloemen die van veraf helderrood lijken, maar van dichtbij een complexe kleur onthullen, met vleugjes wit en geel in het midden.
Deze variëteit heeft dieprode bloemen en is wereldwijd populair in de tuinbouw. In sommige culturen symboliseert ze hoop en vernieuwing.
Plumeria rubra gedijt goed in de volle zon en in warme omstandigheden, typisch voor zijn tropische oorsprong. Hoewel hij een constante vochtigheid prefereert, verdraagt hij droogte goed als hij eenmaal is ingeburgerd. Het ideale temperatuurbereik voor de groei is 20-26°C.
Belangrijke omgevingsfactoren zijn onder andere:
Hoewel ze zich goed kan aanpassen, is P. rubra niet vorstbestendig. In koudere klimaten wordt ze vaak in bakken gekweekt en naar binnen verplaatst voor bescherming tegen de winter.
De Plumeria rubra is inheems in Mexico en Centraal-Amerika en wordt wereldwijd op grote schaal gekweekt in tropische en subtropische gebieden. In China groeit hij vooral in zuidelijke provincies zoals Guangdong, Guangxi, Yunnan en Fujian. In sommige gebieden in het zuiden van Yunnan heeft hij zich genaturaliseerd en groeit hij in het wild.
Het vermogen van de plant om goed te gedijen in kustgebieden, de tolerantie voor zoutnevel en de prachtige bloemen hebben ervoor gezorgd dat het een populaire sierplant is geworden op veel tropische strandbestemmingen over de hele wereld.
Inzicht in de specifieke behoeften en kenmerken van Plumeria rubra is cruciaal voor een succesvolle teelt en waardering van deze prachtige tropische soort. Of ze nu gekweekt wordt voor haar geurige bloemen, siervorm of culturele betekenis, P. rubra blijft een geliefde plant in de tropische tuinbouw.
Deze bladverliezende struik, bekend als de frangipaniboom (Plumeria spp.), bereikt doorgaans hoogtes van 5 meter, waarbij sommige exemplaren tot 8,2 meter hoog kunnen worden. De stamdiameter varieert meestal van 15 tot 20 cm. De takken zijn karakteristiek robuust en vlezig, bevatten veel latex en zijn kaal (haarloos) met een groene kleur.
De bladeren zijn opvallend dik, langwerpig en omgekeerd peervormig tot elliptisch met een lengte van 20 tot 40 cm en een breedte van 7 tot 11 cm. Het bladoppervlak is donkergroen aan de adaxiale (bovenkant) kant en lichter groen aan de abaxiale (onderkant) kant, beide oppervlakken zijn kaal.
De cymose bloeiwijzen zijn eindstandig, 16 tot 25 cm lang en ongeveer 15 cm breed en kaal. De bloeiwijzestengels zijn drietallig, vlezig en groen, terwijl de pedicels (bloemstengels) 2 tot 2,7 cm lang en bleekrood van kleur zijn.
De bloemen hebben een witte bloemkroon met subtiele rode markeringen aan de buitenkant en een gele binnenkant, met een diameter van 4 tot 5 cm. De kroonbuis is cilindervormig, 1 tot 1,2 cm lang en ongeveer 4 mm in diameter. De kroonbladeren zijn breed en ovaal en overlappen elkaar links aan de basis.
Elk carpel bevat meerdere ovules. De vrucht bestaat uit twee follikels (capsules) die breed, divergent en cilindrisch zijn en taps toelopen naar de top. Deze follikels zijn 11 cm lang en 1,5 cm in diameter, groen van kleur en kaal.
De zaden zijn schuin elliptisch en afgeplat, 2 cm lang en 1 cm breed, met een vliezige vleugel aan de top van ongeveer 2 cm lang. De bloei vindt plaats van mei tot oktober en de vruchten rijpen meestal tussen juli en december.
Bodemselectie
Frangipanibomen passen zich aan verschillende grondsoorten aan, maar gedijen goed in goed doorlatende, leemachtige grond. Zet de boom na het planten of verpotten een week in de schaduw en verhoog geleidelijk de lichtinval. Verplaats hem na twee weken naar een plek in de volle zon.
Water geven
Hoewel frangipanis een constante vochtigheid verkiezen, zijn ze droogtetolerant en gevoelig voor wortelrot in waterige omstandigheden. Geef matig water als de bovenste centimeter grond droog aanvoelt. Geef in de lente en herfst om de 1 à 2 dagen water en verhoog de frequentie in de zomer. Verminder het water geven tijdens regenachtige of bewolkte periodes en zorg voor een goede drainage. Houd de grond in de winter licht vochtig om uitdroging te voorkomen.
Bevruchting
Geef tijdens de actieve groeiperiode (juni tot november) elke 10-14 dagen een uitgebalanceerde, vloeibare meststof die tot de helft is verdund. Houd tijdens de bloei de gezondheid van de plant in de gaten en geef na de bloei een fosforrijke meststof om het herstel te ondersteunen en toekomstige bloei te bevorderen.
Zet de plant eind oktober binnen bij een raam op het zuiden en zorg voor goede ventilatie en voldoende licht. Houd de binnentemperatuur boven 10°C (50°F) om vroegtijdige bladval te voorkomen.
Lichtvereisten
Frangipanis zijn heliofyten die goed gedijen in de volle zon. Voldoende zonlicht bevordert een krachtige groei, overvloedige bloei en versterkt de geurproductie. Zorg, behalve de eerste week na het verpotten, voor een maximale blootstelling aan de zon voor een optimale groei en bloei.
Verpotten
Frangipanibomen groeien snel en hebben baat bij jaarlijks verpotten in het voorjaar. Kies een pot die 1-2 inch groter is in diameter dan de huidige pot. Na het verpotten grondig water geven en een week lang schaduw geven voordat je ze geleidelijk weer in de volle zon zet.
Koude bescherming
Frangipanis zijn niet winterhard en kunnen in strenge winters schade oplopen of sterven. Verplaats de planten naar binnen op een zonnige plek wanneer de temperatuur 10°C (50°F) nadert. Handhaaf binnentemperaturen tussen 10-15°C (50-59°F) en vermijd directe warmte van apparaten om bladval te minimaliseren.
Zorg ervoor dat de wintertemperaturen boven de 5°C (41°F) blijven om vorstschade te voorkomen en een succesvolle lentegroei te garanderen. Overweeg in koudere klimaten om planten te laten overwinteren in een kas of serre voor optimale bescherming.
Frangipani is gemakkelijk te vermeerderen door te stekken. In tropische en subtropische gebieden die geschikt zijn voor de buitenteelt, kan het hele jaar door worden gestekt. Selecteer gezonde takken die 1-2 jaar oud zijn en snijd 20-30 cm segmenten vanaf de basis.
Laat de witte latex die uit de snede komt op natuurlijke wijze drogen, of spoel het af met schoon water. Laat de stek 2-3 dagen in een koele, geventileerde ruimte liggen voordat je gaat planten; pas afgeknipte takken met sap zijn gevoelig voor infectie en rot.
Plant de stekken in een goed doorlatend mengsel van aarde en zand op een schaduwrijke plek. Geef om de dag water om de vochtigheid op peil te houden. Wortels vormen zich meestal binnen 30-35 dagen.
Zolang de grond niet drassig is maar vochtig blijft, is succes bijna gegarandeerd. Frangipani is niet kieskeurig wat betreft grondsoort, maar geeft de voorkeur aan een los, organisch-rijk medium. Zorg aanvankelijk voor schaduw, maar acclimatiseer dan geleidelijk aan naar de volle zon.
Gebruik voor grootschalige buitenkweek dikkere stekken en verwijder zijknoppen tijdens het zaailingstadium om een lange hoofdstam te bevorderen. Deze stap is niet nodig bij het kweken van frangipani als dwergboompje of voor bloei in containers.
Hoewel gelaagdheid kan worden uitgevoerd tijdens het groeiseizoen, wordt het zelden gebruikt in de productie vanwege het gemak van stekvermeerdering.
Hoewel frangipani weinig vruchten produceert, kunnen van de meeste variëteiten zaden verzameld worden in buitenteelt. Wanneer de capsulevrucht rijp is, splitst hij vanzelf open.
Oogst de zaden en zaai ze op een beschutte, schaduwrijke plek op een zanderig, lemig kweekbed. De optimale kiemtemperatuur is 18-24°C en de zaden moeten onmiddellijk na de oogst worden gezaaid.
Zet de zaden 5-6 cm uit elkaar en bedek ze licht met zand of kokosschil. Houd het substraat constant vochtig. Ontkieming gebeurt meestal in 8-12 dagen in de lente en ongeveer 5 dagen in de zomer.
Zorg er regelmatig voor dat het zaaibed vochtig blijft, maar niet te nat. Verplant zaailingen in kwekerijzakken van 20 cm x 30 cm als ze 10-15 cm hoog zijn en verplaats ze naar het veld als ze 40-50 cm hoog zijn.
Het enten van frangipani is relatief eenvoudig vanwege de sterke compatibiliteit tussen de onderstammen en de scheuten, wat resulteert in hoge succespercentages.
In tropische en subtropische gebieden zoals Zuid-China kan het hele jaar door geënt worden, waarbij de lente en de herfst optimaal zijn. Streef naar periodes met een gemiddelde dagtemperatuur van meer dan 18°C en vermijd lange regenseizoenen in de winter en de zomer.
Snijd de enttakken af tot ongeveer 20 cm, bij voorkeur met eindknoppen. De entplaats moet overeenkomen met de grootte van de ent, met behulp van de zweep entmethode. Maak diagonale sneden op zowel de onderstam als de ent in een hoek van 20-25° om een perfecte uitlijning te garanderen.
Verwijder voorzichtig het sap van beide oppervlakken met een doek of spoel af in schoon water en droog goed. Lijn de snijvlakken uit en zorg ervoor dat het cambium contact maakt als de maten verschillen. Zet vast met plastic verpakking. Gebruik voor takloze stammen de benaderde entmethode.
Bij het benaderen van enten kan de hoek van de entsnede iets groter zijn. Snijd een bijpassende driehoekige snede in de onderstam, lijn de cambiumlagen uit, zet vast met plasticfolie en sluit de bovenste hoek af om het binnendringen van water te voorkomen.
Bescherm de ent na het enten tegen regen en vermijd verstoring. Eenmaal genezen zal de ent snel nieuwe bladeren produceren tijdens het groeiseizoen. De verdere verzorging volgt de standaardpraktijken voor bloeiende planten.
Frangipani heeft over het algemeen weinig last van ziekten. Plumeria roest (Coleosporium plumeriae Pat.) komt echter veel voor in Hawaï. Het verschijnt als oranjegele laesies of poeder op de onderkant van de bladeren en kan worden behandeld met een 25% roestwerende oplossing, 1500-2000 keer verdund.
Deze ziekte treedt typisch op na langdurige vochtigheid en kan een aanzienlijke ontbladering veroorzaken. Ondanks de doeltreffendheid van fungiciden worden ze zelden gebruikt omdat er zelden ernstige roestschade optreedt.
Schildluizen, wolluizen en bladluizen kunnen leiden tot een roetdauwplaag op stengels en bladeren. Deze plagen scheiden honingdauw af, dat een substraat vormt voor roetdauwschimmels. Hoewel het vooral het uiterlijk aantast, belemmert het de groei niet noemenswaardig.
Mieren vergemakkelijken deze aantastingen door voedingsstoffen en transport voor de insecten te leveren. Daarom is het bestrijden van insecten cruciaal bij het bestrijden van roetdauw.
Frangipani kan ook aangetast worden door stengelboorders (boktorren), trips, bladsprinkhanen, kaswittevlieg, spiraalwittevlieg en mijten.
De schade door stengelboorders is bijzonder ernstig omdat ze het binnenste van de stengel aantasten en insecticiden weerstaan. Het verwijderen van aangetaste takken is een effectieve bestrijdingsmethode.
Regelmatige toepassing van insecticiden om het leggen van volwassen eieren te voorkomen is arbeidsintensief en daarom ongebruikelijk. Takken bespuiten met imidacloprid kan echter tot vier weken lang aantastingen door stengelboorders (larven) voorkomen.
Sierwaarde
Plumeria heeft een uitzonderlijke sierwaarde dankzij de harmonieus gerangschikte, natuurlijk mooie vorm. Volwassen Plumeria bomen ontwikkelen stevige, krachtige stammen die een koepelvormig bladerdak met weelderig groen blad ondersteunen.
De bloeiperiode van Plumeria duurt meestal van april tot december, waarbij de bloemen verschijnen aan de uiteinden van kale takken of tegelijkertijd met nieuwe bladgroei. Dit langere bloeiseizoen is een van de meest gewaardeerde eigenschappen van Plumeria.
Elke bloeiwijze bloeit geleidelijk en verschillende takken bloeien na elkaar, waardoor er een langdurige, elegante bloemenpracht tussen het gebladerte ontstaat. Een opvallend kenmerk van Plumeria is de delicate, geurige geur die zelfs na het vallen van de bloemen blijft hangen, wat nog een extra dimensie toevoegt aan de sierwaarde.
Plumeria dient meerdere doelen in het landschapsontwerp en zorgt voor groen, verfraaiing en geur. De plant is veelzijdig toepasbaar en gedijt goed als solitair, in groepen voor een dramatischer effect of in de buurt van waterpartijen om waterlandschappen te verfraaien. Het is een essentiële soort geworden voor de vergroening van Zuid-China, die veel wordt gebruikt in parken, binnenplaatsen, groenstroken en gazons in Guangdong, Guangxi, Yunnan en andere zuidelijke regio's. In noordelijke gebieden met een kouder klimaat wordt Plumeria voornamelijk gekweekt in containers voor sierdoeleinden, waardoor bescherming wordt geboden tijdens strenge winters.
Economische waarde
Hoewel de witbloemige soort het meest voorkomt, zijn er ook rode en gele cultivars. Alle variëteiten kunnen worden gebruikt om essentiële oliën te extraheren, die zeer gewaardeerd worden bij de productie van hoogwaardige cosmetica, zeep en voedseladditieven. Deze extracten hebben een aanzienlijke commerciële waarde vanwege hun unieke geur en eigenschappen.
In de provincie Guangdong worden gedroogde witte Plumeria bloemen traditioneel gebruikt om kruidenthee van te maken, wat zowel smaak als mogelijke gezondheidsvoordelen toevoegt. Het hout van Plumeria bomen, dat licht en zacht is, wordt gebruikt voor muziekinstrumenten, eetgerei en meubels, hoewel het niet zo veel gebruikt wordt als hardhout vanwege de relatieve zachtheid.
Medicinale waarde
In de traditionele Chinese geneeskunde worden gedroogde Plumeria bloemen gebruikt om hitte te verlichten, de longen te bevochtigen en keelpijn te verzachten. De therapeutische toepassingen strekken zich uit tot het behandelen van verschillende kwalen zoals keelpijn, hitteberoerte, dysenterie en buikpijn. Plumeria kan gecombineerd worden met andere traditionele Chinese medicinale kruiden om de werkzaamheid te vergroten. Het is vooral effectief bij de behandeling van herfsthoest, omdat het slijmoplossende en longzuiverende eigenschappen heeft.
Farmacologische effecten
Wetenschappelijk onderzoek heeft verschillende belangrijke farmacologische eigenschappen van Plumeria aan het licht gebracht:
In Xishuangbanna, China, en verschillende Zuidoost-Aziatische landen heeft Plumeria een culturele betekenis en wordt ze veel aangeplant in boeddhistische tempels. Het wordt beschouwd als een van de "Vijf Bomen en Zes Bloemen" in de boeddhistische traditie, waardoor het de bijnamen "Tempelboom" en "Pagodeboom" kreeg.
Taal van de bloem
In de taal van bloemen symboliseert Plumeria hoop, wederopstanding en wedergeboorte. Ondanks het ontbreken van mysterieuze legendes of een uitgesproken elegant temperament, belichaamt de eenvoudige structuur met vijf bloemblaadjes frisheid en het concept van hoop.
Nationale en stedelijke bloemen
Plumeria heeft de officiële status van nationale bloem van Laos, wat het culturele belang in Zuidoost-Azië weerspiegelt. In China is het de stadsbloem van Zhaoqing in de provincie Guangdong, waarmee het lokale belang en de wijdverspreide teelt in zuidelijke regio's wordt benadrukt.
Peggie was ooit wiskundelerares op een middelbare school, maar ze zette haar schoolbord en tekstboeken aan de kant om haar levenslange passie voor bloemen te volgen. Na jaren van toewijding en leren heeft ze niet alleen een bloeiende bloemenwinkel opgericht, maar ook deze blog, "Bloemen Bibliotheek". Als je vragen hebt of meer wilt weten over bloemen, neem dan gerust contact op met contact opnemen met Peggie.
Nederlands 
English 
العربية 
Bahasa Indonesia 
Deutsch 
Français 
Italiano 
Português 
Русский 
日本語